Tijdens de vergadering van oktober 2022 heeft het Risicobeoordelingscomité voor geneesmiddelenbewaking (PRAC) van het Europees Geneesmiddelenbureau (EMA) nieuwe maatregelen aanbevolen voor geneesmiddelen met terlipressine, en heeft het aanbevolen de productinformatie voor combinatiegeneesmiddelen met codeïne en ibuprofen te wijzigen. Het PRAC besprak ook rechtstreekse mededelingen aan gezondheidszorgbeoefenaars (DHPC's) die belangrijke veiligheidsinformatie voor geneesmiddelen met terlipressine en Imbruvica bevatten.
Nieuwe maatregelen voor geneesmiddelen met terlipressine bij de behandeling van hepatorenaal syndroom
Het PRAC heeft nieuwe maatregelen aanbevolen om het risico op ademhalingsfalen (ernstige ademhalingsmoeilijkheden die levensbedreigend kunnen zijn) en sepsis (wanneer bacteriën en hun toxines in het bloed circuleren, wat leidt tot orgaanschade) te verminderen bij gebruik van geneesmiddelen met terlipressine bij mensen met het hepatorenaal syndroom type 1 (HRS-1) (nierproblemen bij mensen met een gevorderde leverziekte).
Terlipressine is een vasopressine-analoog. Dit betekent dat het op dezelfde manier werkt als het natuurlijke hormoon vasopressine om vernauwing van bepaalde bloedvaten in het lichaam te veroorzaken, in het bijzonder de bloedvaten die de buikorganen van bloed voorzien. Bij patiënten met HRS-1 leidt een verhoogde bloeddruk in de lever als gevolg van leverfalen tot verwijding van deze bloedvaten, wat resulteert in een slechte bloedtoevoer naar de nieren. Door de bloedvaten die zorgen voor de bloedtoevoer naar de buikorganen te vernauwen, helpt terlipressine de bloedtoevoer naar de nieren te herstellen, waardoor de nierfunctie verbetert.
De nieuwe maatregelen omvatten de toevoeging van een waarschuwing in de productinformatie om geneesmiddelen met terlipressine te vermijden bij patiënten met een gevorderde acute-na-chronische leverziekte (leverziekte die plotseling verergert) of gevorderd nierfalen. Patiënten met ademhalingsproblemen moeten worden behandeld om hun aandoening te beheersen voordat zij met terlipressine beginnen. Tijdens en na de behandeling moeten de patiënten worden gecontroleerd op tekenen en symptomen van ademhalingsfalen en infectie.
De aanbevelingen volgen op de beoordeling van het PRAC van beschikbare gegevens, waaronder resultaten van een klinische proef bij patiënten met HRS-1, waaruit bleek dat patiënten die werden behandeld met geneesmiddelen op basis van terlipressine een grotere kans hadden om binnen 90 dagen na de eerste dosis ademhalingsstoornissen te krijgen en te overlijden dan diegenen die een placebo (een schijnbehandeling) kregen.
De aanbevelingen worden verder beschreven in de onderstaande rubriek "Nieuwe veiligheidsinformatie voor gezondheidszorgbeoefenaars".
Voor meer informatie, zie de public health communication van het EMA.
Glypressin is vergund en in de handel in België.
Codeïne met ibuprofen: het PRAC voegt waarschuwing toe voor ernstige nier- en maagdarmschade
Het PRAC heeft aanbevolen de productinformatie voor combinatiegeneesmiddelen met codeïne en ibuprofen te wijzigen en een waarschuwing op te nemen voor ernstige schade, waaronder overlijden, met name bij langdurig gebruik in hogere doses dan aanbevolen.
Codeïne met ibuprofen is een combinatie van twee geneesmiddelen, een opioïde (codeïne) en een ontstekingsremmer (ibuprofen), die worden gebruikt om pijn te behandelen. Herhaald gebruik van codeïne met ibuprofen kan leiden tot afhankelijkheid (verslaving) en misbruik wegens de codeïnecomponent.
Het comité heeft verschillende gevallen van nier-, maagdarm- en metabolische toxiciteit bestudeerd die zijn gemeld in verband met gevallen van misbruik en afhankelijkheid van combinaties met codeïne en ibuprofen, waarvan sommige met dodelijke afloop.
Het PRAC stelde vast dat codeïne met ibuprofen schade aan de nieren kan veroorzaken wanneer het in hogere doses dan aanbevolen of gedurende een langere periode wordt ingenomen, waardoor deze de zuren niet goed uit het bloed in de urine kunnen verwijderen (renale tubulaire acidose). Een slechte werking van de nieren kan ook leiden tot zeer lage kaliumwaarden in het bloed (hypokaliëmie), die op hun beurt symptomen zoals spierzwakte en lichtheid in het hoofd kunnen veroorzaken. Daarom zullen renale tubulaire acidose en hypokaliëmie als nieuwe bijwerkingen aan de productinformatie worden toegevoegd.
Aangezien geneesmiddelen die een combinatie van codeïne en ibuprofen bevatten op nationaal niveau zijn vergund, is het PRAC kernboodschappen overeengekomen die de nationale bevoegde instanties kunnen gebruiken bij het opstellen van hun communicatie voor de betrokken gezondheidszorgbeoefenaars en om patiënten te informeren over tekenen van misbruik en afhankelijkheid, en risico's van ernstige schade. Patiënten moet worden aangeraden hun arts te raadplegen als zij codeïne met ibuprofen langer dan aanbevolen en/of in hogere doses dan aanbevolen willen gebruiken.
Het PRAC merkte ook op dat er geneesmiddelen met codeïne en ibuprofen zijn die in de Europese Unie zonder medisch voorschrift verkrijgbaar zijn. Aangezien de meeste van deze gevallen werden gemeld in landen waar de bewuste geneesmiddelen zonder voorschrift verkrijgbaar zijn, was het PRAC van mening dat de status van voorschriftplichtig geneesmiddel de meest doeltreffende risicobeperkende maatregel zou zijn om de schade in verband met misbruik en afhankelijkheid van deze producten te beperken.
De aanbevelingen van het PRAC zullen, samen met de kernboodschappen voor de communicatie, worden verstuurd naar de nationale bevoegde instanties, die kunnen beslissen of aanvullende communicatie op nationaal niveau nodig is.
Brufen Codeine is vergund en in de handel in België.
Nieuwe veiligheidsinformatie voor gezondheidszorgbeoefenaars
In het kader van zijn advies over veiligheidsgerelateerde aspecten aan andere EMA-comités, besprak het PRAC een rechtstreekse mededeling aan gezondheidszorgbeoefenaars (DHPC) met belangrijke informatie voor geneesmiddelen met terlipressine en Imbruvica.
Terlipressine: nieuwe aanbevelingen voor patiënten met hepatorenaal syndroom type 1
Deze DHPC moet gezondheidszorgbeoefenaars informeren over een verhoogd risico op ademhalingsfalen en sepsis of septische shock bij patiënten met hepatorenaal syndroom type 1 (HRS type 1) die geneesmiddelen met terlipressine gebruiken. Deze aanbeveling van het PRAC volgt op de beoordeling van beschikbare gegevens, waaronder de resultaten van een grote klinische proef.
Imbruvica (ibrutinib): nieuwe risicobeperkende maatregelen, waaronder dosisaanpassingen, wegens het verhoogde risico op ernstige cardiale voorvallen
Deze DHPC wil gezondheidszorgbeoefenaars informeren over een verhoogd risico op fatale en ernstige hartritmestoornissen en hartfalen bij het gebruik van ibrutinib.
Imbruvica is een geneesmiddel voor de behandeling van de bloedkankers mantelcellymfoom, chronische lymfatische leukemie (CLL) en macroglobulinemie van Waldenström (ook bekend als lymfoplasmacytair lymfoom).
Patiënten met een hoge leeftijd, met Eastern Cooperative Oncology Group (ECOG)-performantiescore ≥ 2, of cardiale comorbiditeiten kunnen een groter risico lopen op cardiale bijwerkingen, waaronder plotselinge fatale cardiale voorvallen.
Het PRAC om een klinische evaluatie van de cardiale voorgeschiedenis en functie uit te voeren voordat een behandeling met ibrutinib wordt opgestart. Bij patiënten met risicofactoren voor cardiale voorvallen moeten de voordelen en risico's worden beoordeeld voordat de behandeling met het geneesmiddel wordt gestart en kan een alternatieve behandeling worden overwogen. Patiënten dienen tijdens de behandeling nauwlettend te worden gecontroleerd op tekenen van klinische achteruitgang van de hartfunctie en klinisch te worden behandeld.
Ibrutinib moet worden onderbroken bij iedere nieuw of verergerend hartfalen van graad 2 of graad 3 hartritmestoornissen. De behandeling kan worden hervat volgens de nieuwe aanbevelingen voor dosisaanpassing.
De DHPC voor Imbruvica zal worden doorgestuurd naar het Comité voor geneesmiddelen voor menselijk gebruik (CHMP) van het EMA. Na de beslissing van het CHMP zal de vergunninghouder de DHPC onder de gezondheidszorgbeoefenaars verspreiden volgens een overeengekomen communicatieplan, en de DHPC publiceren op de pagina voor 'rechtstreekse mededelingen aan gezondheidszorgbeoefenaars' en in nationale registers van EU-lidstaten.
Meer informatie is beschikbaar op de website van het EMA.