Tijdens de vergadering van 28-31 oktober 2019 heeft het Risicobeoordelingscomité voor geneesmiddelenbewaking (Pharmacovigilance Risk Assessment Committee - PRAC) van het Europees Geneesmiddelenbureau (EMA) maatregelen genomen om het risico op ernstige bijwerkingen met Lemtrada te beperken. Daarnaast heeft het PRAC aanbevolen om voorzichtig om te springen met het gebruik van Xeljanz bij patiënten met een verhoogd risico op bloedstolsels.
Lemtrada voor multiple sclerose: maatregelen om het risico op ernstige bijwerkingen te beperken.
Het PRAC adviseert beperkingen op het gebruik van Lemtrada (alemtuzumab) bij patiënten met recidiverende en herstellende multiple sclerose. De aanbevelingen weerspiegelen de beoordeling door het PRAC van meldingen van zeldzame maar ernstige bijwerkingen, waaronder sterfgevallen, door immuungemedieerde aandoeningen (veroorzaakt door een niet goed werkend afweersysteem), ernstige hartaandoeningen of circulatie- of bloedingsstoornissen, waaronder beroertes. Immuungemedieerde aandoeningen kunnen nog vele maanden na de behandeling optreden, terwijl ernstige hart-, circulatie- en bloedingsstoornissen al binnen enkele dagen na de toediening van Lemtrada kunnen optreden.
Het PRAC adviseert om het gebruik van Lemtrada te beperken tot volwassenen met zeer actieve recidiverende en herstellende multiple sclerose ondanks een adequate behandeling met minstens één ziektemodificerende therapie, of wanneer de ziekte snel verergert met minstens twee invaliderende recidieven per jaar waarbij uit de beeldvorming van de hersenen nieuwe schade blijkt. Lemtrada mag bovendien niet langer worden gebruikt bij patiënten met bepaalde hart-, circulatie- of bloedingsstoornissen of bij patiënten met andere auto-immuunziekten dan multiple sclerose.
Er zijn nieuwe maatregelen aanbevolen om mogelijke bijwerkingen na een behandeling met Lemtrada te identificeren en snel aan te pakken. Het product moet worden toegediend in een ziekenhuis met directe toegang tot intensieve zorg-faciliteiten en specialisten die ernstige bijwerkingen kunnen behandelen.
Het PRAC adviseert ook om de doktershandleiding en het informatiepakket voor de patiënt bij te werken met advies om het risico op ernstige hart-, circulatie- en bloedingsstoornissen die kort na de infusie kunnen optreden, te beperken en met de auto-immuunziekten die tot enkele maanden na de laatste behandeling met Lemtrada kunnen optreden.
De nieuwe aanbevelingen vervangen de tijdelijke maatregelen die in april 2019 werden uitgevaardigd tijdens de herbeoordeling door het PRAC.
De aanbevelingen van het PRAC worden nu naar het Comité voor geneesmiddelen voor menselijk gebruik (CHMP) van het EMA verstuurd, dat het definitieve advies van het Geneesmiddelenbureau zal goedkeuren.
Het geneesmiddel Lemtrada is in de handel in België.
Meer informatie is beschikbaar op de website van het EMA
Voorzichtig gebruik van Xeljanz bij patiënten met verhoogd risico op bloedstolsels
Een herziening door het PRAC heeft uitgewezen dat Xeljanz (tofacitinib) het risico op bloedstolsels in de longen en in de diepe aderen van patiënten die al een verhoogd risico lopen, kan verhogen.
Daarom adviseert het PRAC om voorzichtig te zijn met het gebruik van Xeljanz bij patiënten met een hoog risico op bloedstolsels. Bovendien mogen de onderhoudsdoses van 10 mg tweemaal daags niet worden gebruikt bij patiënten met colitis ulcerosa met een verhoogd risico, tenzij er geen geschikt alternatief is. Verder adviseert het PRAC om patiënten ouder dan 65 jaar alleen met Xeljanz te behandelen wanneer er geen alternatieve behandeling is.
Patiënten met een hoog risico op bloedstolsels zijn onder meer patiënten die een hartaanval of hartfalen hebben gehad, patiënten met kanker, erfelijke bloedstollingsstoornissen of een voorgeschiedenis van bloedstolsels, evenals patiënten die gecombineerde hormonale anticonceptie gebruiken of hormonale substitutietherapie volgen, en patiënten die een ingrijpende operatie moeten ondergaan of immobiel zijn. Artsen moeten ook rekening houden met andere factoren die het risico op bloedstolsels kunnen verhogen, zoals leeftijd, obesitas, diabetes, hypertensie of roken.
Deze aanbevelingen kwamen er na de evaluatie door het PRAC van een lopend onderzoek (studie A3921133) bij patiënten met reumatoïde artritis en een verhoogd risico op hart- en vaatziekten. Uit dit onderzoek bleek een verhoogd risico op bloedstolsels in de diepe aderen en in de longen met zowel 5 mg als 10 mg Xeljanz tweemaal daags, in vergelijking met patiënten die TNF-remmers gebruiken. Het PRAC heeft ook bijkomende gegevens uit eerdere studies opnieuw beoordeeld. Alle gegevens samen toonden aan dat het risico op bloedstolsels hoger was bij patiënten die Xeljanz gebruikten, vooral bij de dosering van 10 mg tweemaal daags, en bij patiënten die voor langere tijd werden behandeld. De resultaten toonden ook een verder verhoogd risico op ernstige en dodelijke infecties bij patiënten ouder dan 65 jaar.
De samenvatting van de kenmerken van het product en de bijsluiter van Xeljanz moeten worden bijgewerkt met nieuwe waarschuwingen en aanbevelingen op basis van de gegevens uit de studie; ook bloedstolsels zullen worden opgenomen als een soms voorkomende bijwerking die tussen de 1 op 1.000 en 1 op 100 patiënten kan treffen.
Het PRAC adviseert verder om de doktershandleiding en de patiëntenwaarschuwingskaart bij te werken met advies om het risico op bloedstolsels te beperken. Patiënten die vragen hebben over hun behandeling of hun risico op bloedstolsels nemen best contact op met hun arts.
De nieuwe aanbevelingen vervangen de maatregelen die werden ingevoerd bij de start van de herbeoordeling in mei 2019, toen het PRAC artsen adviseerde om niet langer Xeljanz 10 mg tweemaal daags voor te schrijven aan patiënten met een hoog risico op bloedstolsels in de longen in afwachting van de onderzoeksresultaten uit studie A3921133. De aanbevelingen van het PRAC worden naar het Comité voor geneesmiddelen voor menselijk gebruik (CHMP) van het EMA gestuurd, dat het definitieve advies van het Geneesmiddelenbureau zal goedkeuren.
Het geneesmiddel Xeljanz is in de handel in België.
Meer informatie is beschikbaar op de website van het EMA