De resultaten voor 2018 versterken de trends van voorgaande jaren met een verminderd gebruik van - 12,8 % mg actieve substantie/kg biomassa ten opzichte van vorig jaar. Dat is opnieuw de grootste jaarlijkse daling, voor het tweede jaar op rij. Vergeleken met het referentiejaar 2011 gaat het intussen al om een totale daling van - 35,4 %.
Om de antibioticaresistentie tegen te gaan is een opvolging van het antibioticagebruik bij dieren zeer belangrijk. Daarom analyseren Ugent en de wetenschappelijke eenheid van AMCRA vzw in nauwe samenwerking met het FAGG jaarlijks in het BelVet-SAC (Belgian Veterinary Surveillance of Antibiotic Consumption) rapport de gegevens die werden verzameld bij groothandelaar-distributeurs van diergeneesmiddelen en mengvoederfabrikanten die gemedicineerde voeders produceren. Dankzij SANITEL-MED worden ook de gebruiksgegevens van de veehouders geanalyseerd. De resultaten voor 2018 zijn nu beschikbaar in het tiende BelVet-SAC rapport.
De cijfers voor 2018
In 2018 daalde het antibioticagebruik met - 12,8 % mg actieve substantie/kg biomassa ten opzichte van 2017. Sinds 2011 daalde het totale gebruik met - 35,4 % met een verminderd gebruik van premixen (- 69,8 %) en van farmaceutica (- 27,3 %).
In absolute hoeveelheden van de actieve substantie uitgedrukt, is er een verminderd gebruik van - 11,3 % ten opzichte van 2017. Het gaat hier om - 11,7 % voor farmaceutica en - 7,6 % voor premixen. Er was anderzijds een stijging in de totale dierlijke biomassa van + 1,73 % in 2018 ten opzichte van 2017.
Voor het derde jaar op rij is er een substantiële daling van het gebruik van premixen met daarenboven steeds minder therapeutisch gebruik van zinkoxide (ZnO), - 21,3 % ten opzichten van 2017. In totaal gaat dit om - 69,8% gebruik van antibacteriële premixen sinds 2011. De eerste strategische doelstelling om de helft minder premixen te gebruiken, dat vorig jaar werd behaald, blijft uiteraard behouden.
Er is ook een continue daling voor het vijfde jaar op rij van het gebruik van colistine
(- 4,1 %). Sedert 2012 wanneer ZnO, dat voornamelijk colistine vervangt, werd vergund, betekent dit een totale reductie van - 64,4 % van het gebruik van die klasse van antibiotica. Positief is dat ook het gebruik van ZnO in 2018 voor het derde jaar op rij kon worden afgebouwd. Dat geeft aan dat meer en meer alternatieve behandelingen ingang vinden.
Er is ook minder goed nieuws. Het gebruik van “rode” producten, dit zijn kritische substanties van groot belang voor de humane geneeskunde, zag in 2017 een stijging met + 34,4 % ten opzichte van 2017.
In totaal blijft er sedert 2011 nog altijd een vermindering van – 79,1 %. De doelstelling om het gebruik te verminderen met driekwart tegen 2020 blijft dus wel behouden.
Voor de tweede keer werd de evolutie in gebruik van intramammaire producten bij melkvee nagegaan waarbij een substantiële daling werd genoteerd tussen 2013 en 2015 (-30,1%). Dit zet zich echter niet door in de laatste drie jaar waarbij telkens een beperkte stijging wordt waargenomen. Deze evolutie weerspiegelt dus niet meteen een daling van de systematische droogzettherapie terwijl het gebruik van uierpreparaten ter behandeling van mastitis relatief stabiel blijft. Door de verplichte registratie van antibiotica bij melkvee vanaf oktober 2018 zal deze sector verder stappen moeten zetten om antibioticagebruik te verminderen.
Tenslotte werd in 2018 een stijging in het gebruik van antibiotica bij hond en kat waargenomen (+ 12 %). Omdat duidelijke data over de populatie van honden of katten ontbreken, is het moeilijk om de oorzaak van deze stijging te bepalen.
Nieuw in 2019: gegevens over het antibioticagebruik per diersoort
Nieuw vanaf 2019 is de bijkomende publicatie in het BelVet-SAC rapport van het gebruik van antibiotica op het niveau van de sectoren (diersoort) op basis van de data verzameld in SANITEL-MED.
Dat toont aan dat ruim driekwart van alle verkochte antibiotica in België gebruikt wordt in de varkenssector (55%), bij pluimvee (12 %) en vleeskalveren (11%). De behaalde reductie in antibioticagebruik in 2018 ten opzichte van 2017 vindt voornamelijk plaats in de varkenssector (-8.3% mg/kg) terwijl een stijgend gebruik wordt gezien bij vleeskalveren (+13.8% mg/kg) en pluimvee (+17.7% mg/kg).
De helft minder antibioticagebruik in de veeteelt blijft mogelijk
Nadat vorig jaar twee van de drie AMCRA-doelstellingen werden behaald zijn de resultaten van 2018 bemoedigend om tegen 2020 de derde en belangrijkste doelstelling te halen, namelijk de helft minder antibioticagebruik in de veeteelt ten opzichte van 2011. Daarvoor is nog 14,6 % reductie te realiseren. De resultaten van de vorige jaren tonen aan dat dit mogelijk is, maar het zal ongetwijfeld een blijvende inspanning van alle betrokken partijen vragen.
Meer info
BelVet-SAC rapport 2018
Vorige BelVet-SAC rapporten