Flash VIG-news: risico van hemolyse verbonden aan het gebruik van hydroxychloroquine (PLAQUENIL) in de behandeling van COVID-19

Datum: 14/04/2020

Artsen moeten waakzaam zijn voor tekenen en symptomen van hemolyse bij patiënten met glucose-6-fosfaat-dehydrogenase (G6PD)-deficiëntie die behandeld worden met hydroxychloroquine in het kader van COVID-19.

Het FAGG heeft een melding ontvangen van een bijwerking tijdens de behandeling met hydroxychloroquine, volgens de Belgische richtlijnen van Sciensano, voor COVID-19. Een patiënt van 32 jaar vertoonde tekenen van hemolyse twee dagen na de start van de behandeling. De laagste hemoglobinewaarde bedroeg 7.1 g/dL. De patiënt kreeg een transfusie van rode bloedcellen en foliumzuur. De behandeling met hydroxychloroquine werd voortgezet zoals voorgeschreven in de richtlijnen van Sciensano (vijf dagen behandeling in totaal). De toestand van de patiënt verbeterde en kon het ziekenhuis verlaten. De patiënt bleek uit biologisch onderzoek G6PD-deficiënt te zijn, wat in deze context doet vermoeden dat hydroxychloroquine de hemolyse kan hebben bevorderd.

Hydroxychloroquine bij patiënten met een G6PD-deficiëntie
Hydroxychloroquine is niet gecontra-indiceerd bij patiënten met een G6PD-deficiëntie, maar moet voorzichtig worden gebruikt.

De gegevens over het oorzakelijk verband tussen het gebruik van hydroxychloroquine en het risico van hemolyse bij patiënten met systemische lupus erythematosus, reumatoïde artritis en inflammatoire artritis, zijn tegenstrijdig. De gegevens over het gebruik van hydroxychloroquine in het specifieke kader van de behandeling van COVID-19 zijn nog zeer beperkt.

Er zijn verschillende vormen van G6PD-deficiëntie. De mediterrane vorm is waarschijnlijk diegene met het grootste risico van hemolyse veroorzaakt door geneesmiddelen.

Tot op heden zijn er geen andere gevallen van hemolyse tijdens de behandeling met hydroxychloroquine voor de indicatie coronavirusinfectie gemeld in de Europese geneesmiddelenbewakingsdatabank Eudravigilance.

In de wetenschappelijke literatuur zijn geen artikels gevonden waarin een dergelijke hemolyse wordt vermeld bij patiënten met COVID-19.

Aanbevelingen
Om de behandeling niet te vertragen, bevelen de richtlijnen van Sciensano geen systematisch biologisch onderzoek van G6PD-deficiëntie aan alvorens een behandeling met hydroxychloroquine te starten. De richtlijnen vermelden deze deficiëntie wel in de te nemen voorzorgsmaatregelen.

Het is waarschijnlijk dat sommige patiënten met een G6PD-deficiëntie op de hoogte zijn van deze aandoening, daarom moet de vraag worden gesteld op het moment van opname.

Bij patiënten met een G6PD-deficiëntie moet bijzondere aandacht worden besteed aan de tekenen en symptomen van hemolyse tijdens de behandeling met hydroxychloroquine. Gezien de lange eliminatiehalfwaardetijd van hydroxychloroquine is waakzaamheid ook na het stopzetten van de behandeling belangrijk.

Tekenen en symptomen van hemolyse
Systemische reacties omvatten bleekheid, moeheid, duizeligheid en soms hypotensie. Sclerale icterus (geelzucht van het bindvlies van het oog) en/of icterus (geelzucht) kunnen voorkomen en de milt kan vergroot zijn.

Een hemolytische crisis (acute, ernstige hemolyse) kan gepaard gaan met rillingen, koorts, lagere rug- en buikpijn, uitputting en shock. Hemoglobinurie veroorzaakt rode of roodbruine urine.

Meld alle bijwerkingen aan het FAGG
Patiënten en gezondheidszorgbeoefenaars worden aangemoedigd om alle vermoedelijke bijwerkingen te melden via www.eenbijwerkingmelden.be.

Referenties
1. SKP van Plaquenil, terug te vinden via de databank van vergunde geneesmiddelen
2. Référentiel Médicament et déficit en G6PD de l’ANSM 
3. Examination of Hydroxychloroquine Use and Hemolytic Anemia in G6PDH-Deficient Patients. Mohammad S, Clowse MEB, Eudy AM, Criscione-Schreiber LG. Arthritis Care Res (Hoboken). 2018 Mar;70(3):481-485. doi: 10.1002/acr.23296. Epub 2018 Feb 9.
4. Glucose-6-phosphate dehydrogenase deficiency: Clinical presentation and eliciting factors. Dors N., Rodrigues Pereira R., Van Zwieten R., Fijnvandraat K., Peters M. Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde 2008 152:18 (1029-1033)
5. Retrospective Study: Association of Hydroxychloroquine Use and Hemolytic Anemia in Patients with Low Levels of Glucose-6- Phosphate Dehydrogenase (G6PD). Mejia Saldarriaga M, Ramirez de Oleo IE, Johnson B Arthritis Rheumatol. 2018; 70 (suppl 10).

Laatste update op 23/04/2020