Beperkte beschikbaarheid van trombolytica: aanbevelingen voor ziekenhuisapothekers en artsen-specialisten.

Datum: 29/09/2022

België wordt net als andere Europese landen geconfronteerd met kritieke beschikbaarheidsproblemen van trombolytica, dat zijn geneesmiddelen om bloedstolsels op te lossen. Het FAGG doet aanbevelingen rond het rationeel gebruik van deze geneesmiddelen en prioritisering van indicaties. De stock binnen de ziekenhuizen wordt opgevolgd en een noodvoorraad zal worden voorzien. 

Er zijn in België drie trombolytica gecommercialiseerd: Metalyse, Actilyse en Actosolv.

Door een wereldwijde capaciteitsbeperking bij de firma Boehringer Ingelheim is Metalyse niet meer voorradig en is  er voor Actilyse slechts een beperkte beschikbaarheid. Onlangs zijn de toegewezen hoeveelheden van Actilyse voor België verder afgenomen waardoor de beschikbare voorraden op korte termijn nog veel beperkter zullen zijn. De toegewezen leveringen worden verwacht eind oktober (50 mg) en midden november (20 mg). Er word verwacht dat de bevoorradingsproblemen zullen aanhouden tot 2024. 

Door het stilleggen van de productie door de Duitse overheden bij de fabrikant van Actosolv, is dit geneesmiddel slechts beperkt beschikbaar. Momenteel is de productie voor Actosolv nog niet hervat en is er nog geen zicht wanneer dat zou gebeuren. Actosolv zal naar verwachting vanaf midden januari 2023 niet meer beschikbaar zijn.

Om op zeer korte termijn een oplossing te zoeken, werd door het Federaal Agentschap voor Geneesmiddelen en Gezondheidsproducten (FAGG) een taskforce georganiseerd met artsen(-specialisten), (ziekenhuis)apothekers, patiëntenverenigingen en bevoegde overheden. Deze taskforce trombolytica beveelt de ziekenhuizen aan om zich te beperken tot het hoogstnoodzakelijke gebruik voor deze geneesmiddelen. Elk gebruik van deze geneesmiddelen moet in deze periode van kritieke onbeschikbaarheid doordacht zijn en in overeenstemming zijn met onderstaande aanbevelingen. Er wordt uitdrukkelijk gevraagd om geen voorraad aan te leggen. 

Aanbevelingen voor Actilyse (alteplase)
De meest prioritaire indicatie is ischemisch cerebrovasculair accident (cva) , waarbij extra aandacht wordt besteed aan het vermijden van verspilling (optimalisatie van gebruik van flacons van 20 en 50 mg in functie van gewicht) en aan het vermijden van gebruik bij patiënten met stroke mimics of niet-invaliderende symptomen. Het gebruik van geavanceerde hersenbeeldvorming o.v.v. MR of CT-perfusie kan een ondersteunende rol spelen in het verkrijgen van meer diagnostische zekerheid.

Tweede prioriteit is de indicatie acuut longembool bij hemodynamische instabiliteit met volgende randvoorwaarden:

  • Cardiopulmonaal arrest of reanimatie-setting.
    Of
  • Persisterende systolische bloeddruk <90mmHg ondanks adequate volumeresuscitatie.
    Of
  • Persisterende nood aan vasopressie om systolische bloeddruk > 90mmHg te houden.
    En/of
  • Tekens van bedreigde eindorgaanperfusie.

Aanbevelingen voor Actosolv (urokinase)
Acuut longembool bij hemodynamische instabiliteit wordt als prioritaire indicatie beschouwd met volgende randvoorwaarden:

  • Cardiopulmonaal arrest of reanimatie-setting.
    Of
  • Persisterende systolische bloeddruk <90mmHg ondanks adequate volumeresuscitatie.
    Of
  • Persisterende nood aan vasopressie om systolische bloeddruk > 90mmHg te houden.
    En/of
  • Tekens van bedreigde eindorgaanperfusie

Daarnaast kan Actosolv (urokinase) eveneens een plaats hebben bij:

  • Getromboseerde centraal veneuze katheters die niet vervangen kunnen worden en waarbij de vena cava superior getromboseerd is.
  • Urokinase voor catheter-directed veneuze trombolyse bij proximale diepe veneuze trombose bij een (dreigende) flegmasia coerulea dolens / lidmaatbedreigende veneuze ischemie
  • Urokinase voor catheter-directed arteriële trombolyse bij acute arteriële ischemie van natieve arteriën of van een arteriële bypass die lidmaatbedreigend is

Andere maatregelen
Het gebruik van Actilyse zal nauwgezet worden opgevolgd. Zo zal de voorraad Actilyse in de ziekenhuizen wekelijks worden bevraagd alsook het verbruik per indicatie. De huidige toewijzing per ziekenhuis zal verlaagd worden en er zal een noodvoorraad worden voorzien voor ziekenhuizen die acuut stock nodig hebben voor één van bovengenoemde indicaties. Om hierop beroep te doen kan er contact opgenomen worden met de firma Boehringer Ingelheim.

Ziekenhuizen worden door de leden van de taskforce aangeraden om: 

  • De stock van trombolytica te centraliseren binnen elk ziekenhuis.
  • Het verbruik en de stock van trombolytica te monitoren binnen elk ziekenhuis.
  • Alle mogelijke betrokken diensten te informeren omtrent de tekorten en prioritaire indicaties.
  • Binnen hun ziekenhuisnetwerk richtlijnen op te stellen omtrent de te nemen maatregelen bij (zeer) lage stock in één van de centra.

De taskforce rekent op de verantwoordelijkheidszin van iedereen om deze kritieke situatie het hoofd te bieden. Het FAGG blijft ondertussen verder zoeken naar duurzame oplossingen voor het kritieke tekort aan trombolytica, in overleg met de beleidscel van de minister en in samenwerking met het Europees Geneesmiddelenagentschap (EMA) en de andere Europese bevoegde overheden.  
 

Laatste update op 29/09/2022