Met de aanbevelingen van het FAGG over geneesmiddelen die worden gebruikt bij kinderen tegen hoest en verkoudheid, vestigt het FAGG de aandacht van patiënten en gezondheidszorgbeoefenaars op het goed gebruik van nasale (via de neus toegediend) vasoconstrictoren bij verkoudheid, zowel bij kinderen als bij volwassenen.
Wanneer en hoe nasale vasoconstrictoren gebruiken?
Geneesmiddelen die vasoconstrictoren bevatten, worden gebruikt om het gevoel van een verstopte neus, bij verkoudheid, te verminderen.
Het is belangrijk om deze geneesmiddelen niet vaak te gebruiken en het gebruik ervan tot een korte periode (vijf dagen) te beperken omdat deze een “rhinitis medicamentosa” (rhinitis door het gebruik van deze geneesmiddelen) kunnen veroorzaken. Deze geneesmiddelen kunnen inderdaad leiden tot afhankelijkheid, die een chronische verstopte neus kan veroorzaken en een snelle afname van de werkingsduur (tachyfylaxie) en dit al na enkele toedieningen. De patiënt gebruikt de vasoconstrictor dus vaker en heeft altijd een verstopte neus als het effect verdwijnt.
Bovendien kan het gebruik van nasale vasoconstrictoren leiden tot ernstige bijwerkingen t.h.v. het cardiovasculaire systeem (bijvoorbeeld verhoogde bloeddruk, tachycardie (snelle hartslag), myocard ischemie (tekort aan bloedtoevoer t.h.v. het hart), angina pectoris (hartkramp)) of het neurologische systeem (bijvoorbeeld convulsies (stuipen), gedragsstoornissen, hallucinaties, angst en beroerte).
Andere problemen zoals overdosering kunnen ook optreden, vooral bij chronisch gebruik.
Bij het gebruik van een vasoconstrictor, is het belangrijk de aanbevolen dagelijkse dosis, zoals vermeld in de bijsluiter, niet te overschrijden en de contra-indicaties te respecteren.
Specifieke aanbevelingen
In het algemeen is voorzichtigheid geboden bij oudere personen, bij personen met cardiovasculaire problemen en bij vrouwen tijdens de zwangerschap en borstvoeding.
Bij kinderen jonger dan zeven jaar,zijn verschillende nasale vasoconstrictoren niet aangeraden (zie contra-indicaties). Voor sommige nasale vasoconstrictoren is een specifieke pediatrische vorm beschikbaar.
Het is af te raden om verschillende geneesmiddelen, op basis van een vasoconstrictor, tegelijkertijd te gebruiken, zoals een nasale vorm en een orale vorm. Deze associatie is nutteloos en potentieel gevaarlijk.
Aarzel nooit om uw arts te raadplegen en advies te vragen aan uw apotheker
Ter herinnering: wat is een verkoudheid?
Een verkoudheid is een infectie van de neus, meestal veroorzaakt door een virus. Dit is een niet-ernstige aandoening waarvan de klachten meestal spontaan na enkele dagen verdwijnen. Virale infecties komen zeer vaak voor en hebben een invloed op de wand of het slijmvlies in de neus. In normale omstandigheden produceert dit slijmvlies permanent een vloeistof die als functie heeft de ingeademde lucht te bevochtigen en de infectieuze agentia zoals bacteriën en virussen te bestrijden. In geval van een verkoudheid zwelt dit slijmvlies op en neemt de gebruikelijke productie van vloeistof toe. Resultaat: een “loopneus” of uiteindelijk een "verstopte neus".
Wat te doen bij verkoudheid?
In eerste instantie wordt aanbevolen om:
• de neus te spoelen met een zoutoplossing;
• voldoende water te drinken;
• het hoofdeinde van het bed te verhogen;
• irriterende rook te vermijden;
• de lucht in huis voldoende te verversen en voldoende te bevochtigen.
Referenties
- Afssaps, décembre 2011. Information pour les patients - Rappel sur le bon usage des médicaments vasoconstricteurs utilisés dans le rhume : http://ansm.sante.fr/content/download/37587/494353/version/2/file/QR-Information-patients-VC.pdf.
- FAGG, Antitussiva en decongestiva : arresten Raad van State , https://www.fagg-afmps.be/nl/news/news_antitussifs_arrets_ce.
- FAGG, Geneesmiddelen gebruikt bij kinderen tegen hoest en verkoudheid: aanbevelingen van het fagg, https://www.afmps.be/nl/news/news_antitussifs_2013_04.
- FAGG (2013), Hoest Verkoudheid Uw kind hoest of heeft een verkoudheid ? Wanneer geef je je kind een geneesmiddel? http://www.eengeneesmiddelisgeensnoepje.be/public/assets/Leaflet_NL_hoe…
- Carette M., Comment entreprendre un sevrage aux décongestionnants topiques nasaux ?, Le Médecin du Québec ; 38 (1) : 95-96.
- Folia Pharmacotherapeutica oktober 2013, Vasoconstrictoren bij neuscongestie, http://www.bcfi.be/nl/articles/2140?folia=2106.
- Mehuys et al, Self-Medication in Persistent Rhinitis: Overuse of Decongestants in Half of the Patients, J Allergy Clin Immunol Pract. 2014 May-Jun;2(3):313-9.
- Premiers Choix Prescrire, Rhume – L’essentiel sur les soins de premier choix, juillet 2015, www.prescrire.org.